چگونه رمانی بنویسیم که خواننده با آن ارتباط برقرار کند؟ گنگ نویسی رمان

دوستی با نام عرفان برایم نوشته است: {سلام خسته نباشید. اولین داستانی هستش که می‌خواهم بنویسم اما بنظرم بعد از اینکه مقدمه را نوشتم داستان خیلی گنگ می‌شود. من نویسنده چه سوال‌هایی باید از خودم بپرسم که داستان برای خواننده معلوم و مشهود باشد؟}
و همچنین ریحانه پرسیده است: {سلام. من ایده های زیادی تو ذهنم هست که همشون رو دوست دارم و نمی تونم رو یکیشون متمرکز بشم و همیشه از این شاخه به اون شاخه می پرم. هروقتم می خوام چیزی بنویسم تمام شوق و اشتیاقم می خوابه چون تمام چیزایی که پیش خودم تصور کردم فقط تو ذهن خودم بودن و پیش خودم میگم می تونم جوری بنویسم که بقیه متوجهش بشن؟ یا اصلا می تونم بنویسم؟ بعد نا انید میشم اما بازم میرم سراغش ولی بازم همون آش و همون کاسه...میشه کمکم کنید؟}

پاسخ من:

داستان زمانی برای خواننده گنگ و نامفهوم می شود که در درجه ی اول برای خود نویسنده به اندازه کافی روشن نیست. هر داستانی جهانی دارد. نویسنده تلاش می کند این جهان را از طریق به کاربردن کلمات در طول روایت در ذهن خواننده بسازد. بنابرین نویسنده باید شناخت کاملی از این جهان داشته باشد تا بتواند درباره ی آن با خواننده سخن بگوید. جهان داستان یعنی: آدم ها و ویژگی های شان، روابطشان با یکدیگر، مسائلی که با آنها درگیرند و همچنین زمان و مکانی که همه ی اینها در درون آن اتفاق می افتد. این مسئله در نوشتن رمان بیش از نوشتن داستان کوتاه اهمیت دارد. 

چگونه برای نوشتن رمان عاشقانه ایده و سوژه تازه پیدا کنیم؟

بسیاری از دوستان خواننده ی وبلاگ خانه رمان، بارها از من پرسیده اند و می پرسند که از کجا ایده و سوژه و ... برای نوشتن پیدا کنیم. یا تقاضا می کنند من موضوعی برای شان پیشنهاد دهم تا بر اساس آن بنویسند. قبلا در این باره جواب هایی نوشته ام. اما این بار سوال یکی از دوستان باعث شد من جواب نسبتا مفصلی بنویسم و موضوع را توضیح دهم. بهتر دیدم این پاسخ را با شما هم به صورت یک مطلب به اشتراک بگذارم. به نظرم برای همه می تواند آموزنده و راهگشا باشد.

***

سوال دوستمان: دغدغه ی من عشقه و رمان های عاشقانه میخونم ولی سوژه و اتفاقات داستان رو از کجا باید بیارم؟

پاسخ: 

چیزی که می نویسیم بر اساس این دو تا می تونه باشه:

1_تجربه و مشاهده شخصی

2_ تخیل

3_ترکیبی از دو گزینه اول

بنابراین شما یا باید تجربه ای از عشق و عاشقی در خودتان یا دیگران داشته باشید. یعنی یا خودتان چنین قضایایی را تجربه کرده باشید یا اینکه از خاطرات و تجربیات دیگران در این زمینه استفاده کنید.

و یا اینکه همه چیز بر اساس تخیل باشد. یعنی قوه ی تخیل خیلی قوی داشته باشید.

... متن کامل در ادامه مطلب ... 

آموزش رمان نویسی - بخش دوم- شیوه ی شما به عنوان یک رمان نویس

در بخش پیشین این مطلب درباره ی زمان و مکان نوشتن و همچنین اهمیت هدفگذاری و برنامه ریزی در رمان نویسی صحبت کردیم. در بخش دوم این مطلب به شیوه های کاری متفاوت رمان نویسان می پردازیم.

رمان نویسان در مواجه با کار نوشتن رمان دو شیوه ی کلی می توانند در پیش بگیرند. این مسئله هم بستگی به خلق و خوی شخصی آنها دارد و هم مربوط می شود به نوع رمانی که می نویسند. 

آموزش رمان نویسی - بخش اول-چگونه نوشتن رمان را شروع کنیم؟

پیشرفت در هنر رمان نویسی ، مانند سایر هنرها نیازمند استعداد، شور و شوق، پشتکار و تلاش فراروان است. بدون استعداد نمی توان پا در این وادی گذاشت، اما به صرف داشتن استعداد هم نمی توان انتظار موفقیت داشت. نوشتن رمان کاری زمان بر است و شروع و به پایان رساندن آن زمانی طولانی خواهد برد. بنابراین شما باید پشتکاری مثال زدنی داشته باشید تا بتوانید در طی چند هفته، چند ماه و شاید چند سال (بسته به حجم رمان) کار نوشتن رمان را با تمرکز پیش ببرید. و دیگر اینکه آنقدر دغدغه مند و مشتاق باشید که در سختی های مسیر دست از کار نکشید و بتوانید توان کافی برای ادامه ی کار را به کار بگیرید.

 

دوستِ نوجوانِ رمان نویس - با رمان خود چه کنیم؟ - بخش دوم

حال فرض می کنیم شما تمام تابستان را مشغول نوشتن رمان تان بوده اید و اکنون، در پایان این فصل گرم، آن را به پایان رسانده اید. قطعا دوست دارید نتیجه ی کارتان دیده شود و تشویق هایی را از اطرافیان و یا مخاطبان رمان تان دریافت کنید.

مسیری که من می توانم به شما پیشنهاد بکنم این است:

1_ بازخوانی و ویرایش

بعد از اتمام نگارش رمان و بستن پرونده ی آن، برای مدتی ( حداقل 2 هفته تا یک ماه) از آن فاصله بگیرید و اصلا به سراغش نروید. اجازه بدهید تا رفته رفته از فضای رمان خودتان خارج شوید. بعد از آنکه این مدت زمان طی شد و شما از فضای رمان فاصله گرفتید، می توانید به عنوان یک مخاطب سروقت رمان خودتان بروید. این فاصله گذاری موجب خواهد شد شما قضاوت بهتری درباره ی نتیجه ی کار خودتان داشته باشید و رمان تان را بهتر تجزیه تحلیل بکنید، چون الان بیشتر مخاطب رمان هستید تا نویسنده اش. شروع به خواندن رمان کنید و با دقت به بررسی آن بپردازید. هم از نظر ساختاری و روایی و هم از نظر نثر و زبان. مواظب باشید اطلاعاتی که در رمان داده اید در تناقض با هم نباشند. مثل سن و سال ها و زمان وقایع یا اسامی و ... . متن را ویرایش و پرداخت نمایید. اما در زمان ویرایش این نکته را در نظر داشته باشید که نباید آنقدر با متن ور بروید و احیانا صحنه ها و وقایع را کم و زیاد بکنید که روح اثر از بین برود. بنابراین افراط نکنید. ویرایش متن نباید منجر به تکه پاره شدن و از ریخت افتادن متن رمان شود. باید کلیت و ساختار یک دست کار را حفظ کنید.

   

دوستِ نوجوانِ رمان نویس - تابستان و نوشتن رمان - بخش اول

تابستان هست و خیلی ها از فرصت استفاده می کنند تا در این تعطیلات چیزی بنویسند. به نظرم خیلی هم عالی هست. اما چند نکته ای دارم تا با شما در میان بگذارم.

1_ مطالعه.

 قبل از نوشتن و بسیار بیشتر از نوشتن، سعی کنید برنامه ای جدی برای مطالعه داشته باشید و در این ایام تعدادی از آثار شاخص ادبیات داستانی را مطالعه کنید. از کتاب های کلاسیک، نویسندگان قدیمی و رمان های حجیم نترسید. حتی اگر شده به اندازه ی 50 صفحه. هر طور شده بخوانید. شاید در ابتدا ارتباط برقرار کردن با این کتاب ها برای تان کمی سخت باشد. اما سعی کنید که بخوانید. هر کتاب جدی که به آن دسترسی داشتید، کلاسیک، مدرن و پست مدرن، ایرانی یا خارجی. از بزرگان ادبیات روس: داستایوسکی، تولستوی، چخوف و ... از ادبیات امریکای شمالی: فالکنر، همینگوی، ملویل و ... از نویسندگان فرانسه و آلمان و انگلستان، پروست و کافکا و وولف و کوندار، کالوینو، از ادبیات امریکای لاتین، مارکز و یوسا و ... از رمان و داستان فارسی، هدایت، چوبک، احمد محمود، دولت آبادی، گلشیری، بهرام صادقی، فصیح، دانشور و ...

از معاصرین: ایشی گورو، موراکامی، استفن کینگ، پل استر، پاموک و ...

 

معرفی ژانر فانتزی

ادبیات فانتزی، یک‌گونه‌ ادبی است که در آن از جادو و دیگر اشکال فراطبیعی، به عنوان عنصر اولیه طرح و توطئه، درونمایه یا فضای داستان استفاده می‌شود. در این سبک، قواعد و قوانین فیزیکی و طبیعی زیر پا گذاشته می‌شود و موجودات ناموجود تصویر می‌شوند. این نوع ادبی معمولا شامل حوادث خارق‌العاده و موجودات خیالی است. ویژگی اصلی ادبیات فانتزی، داشتن عناصر خیالی در فضایی خاص است؛ فضایی که منطق و قوانین خاص خود را دارد که متفاوت با منطق عادی است و داستان آن قوانین را نمی‌شکند. 

معرفی ژانر علمی-تخیلی

علمی–تخیلی گونه‌ای داستانی است که در ادبیات، هنر، تلویزیون، بازی ویدئویی، سینما، تئاتر و دیگر رسانه‌ها یافت می‌شود. در گونه علمی‌تخیلی فناوری یا علوم امروزی یا مربوط به آینده دستمایهٔ هنرمند و آفرینشگر قرار می‌گیرد.

ژانر علمی–تخیلی اثری است که در صورت حذف علم از آن ساختار آن از هم بپاشد. تعریف‌های مختلفی از این ژانر وجود داد، از جمله تعریف جالبی که می‌گوید: «اثری علمی-تخیلی است که ناشرش بگوید علمی-تخیلی است!» اما شاید پرطرفدارترین آنها تعریف اخیر باشد، حتی اگر دانش امروز پاسخی برای پرسش‌های چرایی و چگونگی مطرح شده را نداشته باشد. 

معرفی ژانر عاشقانه

ژانر عاشقانه یکی از قدیمی ترین ژانرها و البته پرمخاطب ترین ژانر رمان نویسی است. نویسندگان در این نوع رمان ها تمرکز اصلی داستان خود را بر رابطه ی عاشقانه ی دو نفر قرار می دهند و عموما پایانی احساسی، رضایت بخش و خوشبینانه رقم می زنند. رمان عاشقانه زیر شاخه های بسیاری دارد، همچون رمان هاش عاشقانه ی فانتزی، عاشقانه ی تاریخی، عاشقانه ی علمی-تخیلی و عاشقانه ی فراطبیعی. این زیرژانرها حاصل تلفیق رمان عاشقانه با سایر ژانرهای اصلی رمان نویسی است که در آنها وجه عاشقانه ی داستان بر وجه دیگرش برتری دارد و پررنگ تر جلوه می کند.

شاید ریشه های این ژانر پرطرفدار به یونان باستان برگردد. از پیشگامان دیگر این ژانر می شود در قرن هجدهم ونوزدهم به رمان احساسی ساموئل ریچاردسون به نام «پاملا» یا «مجذوب فضیلت» اشاره کرد.

معرفی ژانر تاریخی

رمان تاریخی (historical novel)

نوعی داستان بلند که نویسنده‌اش تاریخ را زمینه و دست‌مایۀ آفریدن اثر ادبی قرار می‌دهد. اشخاص رمان تاریخی بعضاًَ حقیقی و گاه خیالی‌اند، اما صحنه‌ها واقعی و برگرفته از تاریخ‌اند، رمان تاریخی داستان روایی منثوری است که زمان وقوع آن به گذشته‌های دور یا نسبتاً دور باز می‌گردد. گرچه نگارش ماجراهای داستانی تاریخی پیشینه‌ای دیرینه و ریشه در حکایت‌ها و قصه‌های سلحشوری و رُمانس دارد، والتر اسکات، نویسندۀ انگلیسی، را می‌توان ابداع‌کنندۀ رمان تاریخی به‌شکل امروزی آن دانست.