نگاهی بر رمان «عشقه» نوشته مهرنوش صفایی (۱)

به تازگی خواندن رمان «عشقه» نوشته‌ی «مهرنوش صفایی» را به پایان رسانده ام. برای آنکه در این وبلاگ هم درباره‌ی این رمان حجیم (555 صفحه‌ای) یادداشتی را منتشر بکنم در وب توسط گوگل چرخیدم تا از نقدهای احتمالی که بر این کتاب نوشته‌اند اطلاع حاصل بکنم٬ اما متاسفانه چیزی دستم را نگرفت جز صفحاتی از تالار گفتگوی نودوهشتیا که اعضای تالار نظراتشان را درباره‌ی رمان نوشته بودند. عده‌ای دوستان نودوهشتیایی کتاب را به صورت کاغذی خوانده بودند و مابقی هم نسخه‌ی کامپیوتری آن را (به صورت اسکن و تایپ شده) مطالعه کرده بودند. در هر صورت تا به الان فقط این نظرات شخصی که خیلی هم سردستی نوشته شده‌اند از این اقیانوس پهناور وب فارسی در مورد این رمان است. خیلی دوست دارم بحثی درباره‌ی رمان‌های عامه‌پسند در این سایت به جریان بیاندازم٬ البته اگر در این فضای رنجور و بی رمق کسی برای اظهار نظر وجود داشته باشد.

به تازگی خواندن رمان «عشقه» نوشته‌ی «مهرنوش صفایی» را به پایان رسانده ام. برای آنکه در این وبلاگ هم درباره‌ی این رمان حجیم (555 صفحه‌ای) یادداشتی را منتشر بکنم در وب توسط گوگل چرخیدم تا از نقدهای احتمالی که بر این کتاب نوشته‌اند اطلاع حاصل بکنم٬ اما متاسفانه چیزی دستم را نگرفت جز صفحاتی از تالار گفتگوی نودوهشتیا که اعضای تالار نظراتشان را درباره‌ی رمان نوشته بودند. عده‌ای دوستان نودوهشتیایی کتاب را به صورت کاغذی خوانده بودند و مابقی هم نسخه‌ی کامپیوتری آن را (به صورت اسکن و تایپ شده) مطالعه کرده بودند. در هر صورت تا به الان فقط این نظرات شخصی که خیلی هم سردستی نوشته شده‌اند از این اقیانوس پهناور وب فارسی در مورد این رمان است. خیلی دوست دارم بحثی درباره‌ی رمان‌های عامه‌پسند در این سایت به جریان بیاندازم٬ البته اگر در این فضای رنجور و بی رمق کسی برای اظهار نظر وجود داشته باشد.

از طرفی هم نیاز به گفتن ندارد که رمان‌های عامه‌پسند به هیچ وجه با اقبال منتقدین ادبی روبرو نبوده‌اند٬ در کل هیچ منتقدی در شان خودش نمی‌داند که برای این‌چنین رمان‌هایی قلم بزند و آنها را به نقد و تحلیل بکشد. از آسیب‌های جدی این اتفاق نامبارک می‌توان به ضعف‌های فاحش این دست کتاب‌ها اشاره کرد که هیچ فرقی نمی‌کند نویسنده‌اش چقدر تجربه دارد: فهیمه رحیمی با تجربه و یا نویسنده‌ی جوان بی تجربه‌ی عرصه‌ی کتاب‌های عامه‌پسند.

به زودی با یادداشت‌های دیگر در این زمینه بحث‌ها را در ایجا پیش خواهم برد٬ البته با امید به یاری قلم زدن دیگر دوستان.

 اگر حوصله‌ی خواندن تمامی نظراتی را که در زیر آمده است ندارید٬ بعضی از نکات مشترک در نظرات به ترتیب زیر است:

1- سست بودن شخصیت دختر رمان (نرگس یادگاری).

2- تناقض در شخصیت‌پردازی شخصیت‌های رمان.

3- طرح مسئله عشق در رمان به دور از واقعیت است./ بعضی‌ها هم معتقدند رمان نزدیک به واقعیت است.

4- نثر کتاب جذاب و روان است.

5- نویسنده در نوشتن رمان مسلط به اطلاعات مورد نیاز نوشتن بوده. (اطلاعات مربوط به علم پزشکی).

Matrix:

رما ن قشنگی بود نگارشش هم فوق العاده بود اما توی زندگی واقعی فکر نمی کنم این طور عشق های افلاطونی وجود داشته باشه

Swallow:

نثر رمان خیلی روان و جذاب بود شخصیت پردازیشم یه جاهایی به واقعیت خیلی نزدیک بود مثلا اوایل اونجاهایی که ایمان با دختره سرد برخورد می کرد چون ظاهرا هیچ سنخییتی با هم نداشتن یا اونجایی که ایمان حاضر نمیشه به خاطر عشقش از ثروتش بگذره (برعکس تمام رمانها) و این خیلی به واقعیت نزدیکتره

یا اونجا که بعد از ازدواج ,دختره همش سوتی می داده چون تا اون روز نه همچین زندگی ایی دیده نه با ادابشون اشنا شده که اینم کاملا حقیقی و قابل درکه (بازم بر خلاف بیشتره رمانها که دختر گدای دیروز با ازدواج با شاهزاده ی میلیاردر یه شبه و باسلیقه ای اعجاب انگیز از انتخاب دکوراسیون و انتخاب بهترین مارکهای کالا و لباس گرفته تا اداب دانی وغیره رو دسته پسره بلند میشه حالا اینا رو از کجا دیده و یاد گرفته ,خدا عالمه)ولی یه جاهاییشم زیاد خوب نبود مثلا شخصیت دختره زیادی بی عرضه و تو سری خور بود ناسلامتی تحصیل کرده است حالا اوایل قابل درکه چون یه دختر کم سن شهرستانی بی تجربه ست ولی بعد ازگذشت سالها و گذران زندگی به تنهایی و با تحصیلات واستعداد بالایی که اون داره کمی بعید به نظر میرسه و همینطور شخصیت ایمان اوایل خیلی محکم و با صلابته ولی در اخر ادمه دیگه ایی میشه و کارهایی میکنه که ازش انتظار نمیره ولی در کل رمان متفاوت و خوبیه(هر چند می تونست بهتر از این باشه)

Hiva:

من این رمان و خیلی وقت پیش خوندم. یادم نمیاد چند سال پیش!فقط یادمه آخرش و که تموم کردم به این فکر کردم نویسنده با این پایان خواسته بعدش رو خودمون انتخاب کنیم! شایدم خواسته سری بعدی بده بیرون از اون دیالوگ که به پسره می گه تو هم فرشته ای بودی که سقوط کرد(یه چیز تو همین مایه ها بهش می گه) خیلی خوشم اومد.قلم نویسنده پخته بود. اما بعضی جاها زیادی اغراق می کرد دیگه بابا البته راست می گفت. مثل همون که دختره دو روز نشده رفته دانشگاه اول چادرشو تعطیل کرد بعد رفت سراغ صورتش...بعد هم با یه برخورد کلیشه ای عاشق شد...حالا بازم فکر کنم یادم اومد میام می گم. شخصیت مزخرفی هم داشت من بمیرم هم خودمو کوچیک نمی کنم اونم اینطوری! فقط مواظب ظاهرش بود تا شاید مثلا سطح خودشو بالا ببره یعنی چی آخه!هر چقدر ظاهرش تغییر می کرد اخلاقش مزخرف تر می شد.

آرسانا:

من 50 صفحه اول رو خوندم کتاب رو کنار گذاشتم چون واقعا از دختر داستان خوشم نیومد اصلا شخصیت محکمی نداشت.

یه رمان دیگه هم این نویسنده نوشته باز اون خیلی بهتر بود هر چند من از نوع قلم خوشم نیومد البته موافقم که پخته بود ولی به راحتی نمیشد باهاش ارتباط برقرار کرد و داستان خشک بود.

Saharsahar:

اول باید تشکر کنم از ساما۳۳ عزیز، بخاطر نظمشون که هر روز لطف کردن و گذاشتند. و الحق کتاب خوبی هم بود. - وای از این ایمان سیبیلی ،فقط الف هدفش معلوم بود اول ثروت بعد نرگس. قوی و بی احساس , فقط صحیحترین رو انتخاب میکرد ،فقط الف. اقا, باریکلا ایمان - نرگس منگ بود، از زمان عقب بود،تمام دنیا خلاصه شده بود در گوشهٔ چشم ایمان. منتظر یک سوت ایمان بود تا جان برکف در خدمت باشه . آخه چرا !!!!!!!!! مودب بود یا چی بگم مرد بود????????? نرگس از مردانگیش حرف میزد( البته شما که جدی نگرفتید!!! ) که بله من صیغش بودم و کاری باهام نداشت، مگه هنر کرده بود????. جالبهها , خانوما موظفا خود دار باشن ولی آقایون هنر میکنن,حتی ما خانمها هم نظر اقایون رو دیکته می کنیم , پذیرفتیم که بله اقایون یک نیازهایی( بدون و نپرسی) دارن که خانوما ندارن ( چرا ندارن?) و اگر اقایی ازش بگذره هنر کرده. اگر ادم درستی بود و اگر عاشقش بود ,میگفت میخوامش به جای صیغه که تنفر آوره ازدواج میکرد ،جهنم پول.(میگفت عاشقه دیگه). یا مثل مرحوم معین رهاش میکرد. ولی این نرگس عاشق , کور و بیچاره رو تا آخر به بازی گرفت و البته وای به این نرگس بی حال و بی هویت . واقعا عشق برای بعضیها جز ذلت و بدبختی چیزی نداره.

Rashin:

سما جون دستت درد نکنه خیلی مرتب این رمانو گذاشتی . من کتابو دارم . از سبک نگارش نویسنده خوشم میاد . تو این رمان شخصیت نرگس واقعاً مایه تأسفه . و راستش من فکر می کنم در مورد اینکه این دختر خیلی از مرحله پرته اغراق شده چطور میشه دختری که از نظر هوش و استعداد در حدی هست که تو یه رشته لوکس دانشگاه تهران شاگرد ممتازه و از زیبایی تاپ و منحصر به فره و حاضر جوابی هاش حرف نداره حتی یه دوست تو تمام زندگیش نداره .  و حتی بعد از سالها هنوز نمیدونه که چطوری لباس مناسب بپوشه  وای اونجا که تو فرودگاه بعد از سالها ایمان رو می بینه و می پره تو بغلش و زار زار گریه و بعد که متوجه می شه زدواج کرده رو زمین می شینه .... خدایی من به عنوان یه زن خجالت کشیدم . البته دور از واقعیت نیست هستن دخترایی که احساساتی برخورد می کنن و میگن عشقه. من منکر عشق نیستم ولی فکر می کنم عشق تا جایی مقدس و باارزشه که به شخصیت طرفین بی احترامی نشه و ایمان هم اگر عاشق واقعی بود حساب کتاب نمی کرد . البته فکر می کنم منظور نویسنده هم از انتخاب عنوان عشقه برای این رمان همین بوده ظاهر زیبای این عشق و باطن خانمانسوز .به هر حال این رمان خوندنیه . سما جون خسته نباشی .

star_69:

سما جان مرسی از زحمتی که کشیدی فکر می کنم این کتاب کمی به واقعیت نزدیک بود چون الان دخترا واقعا با رفتاراشون خوشون رو کوچیک می کنن یه کم اغراق داشت ولی خوب یه جورایی واقعی بوددختره می خواست به عشقش برسه و پسره می خواست نرگس رو در کنار ثروتش داشته باشه می شه گفت عاشق نبود ولی نرگس رو دوست داشت

Onlylove:

منم موافقم با اکثرا....دختره یه جورایی سست عنصر بود یعنی فقط دنیاش تو ایمان خلاصه میشد.ایمان هم مردی بود وابسته به مادرش که اونم ثبات اخلاقی نداشت . اما به نظرم یه جاهاییش با واقعیت جور درمیومد مثلا اینکه دختره از همه لحاظ ایده ال نبود مواقعی هم دلم براش سوخت وقتی فهمید مادرش نامادریشه . وقتی فقط احساسش به عقلش غلبه کرد و صیغه شدوقتی که بابک بهش سرکوفت زد . وقتی مادر ایمان تحقیرش کرد با حتی وقتی از طرف صاحبخونه ش کم محلی دید به نظرم نرگس تقصیری نداشت و هر بلایی که سر ایمان اومد حقش بود چون اون مرد بود و مسلما دستش از یه دختر باز تر بود میتونست کاری بکنه اما نکرد

Binam:

ممنون سما جان از تایپ سریعت من نسبتاً از کتاب خوشم امد مخصوصاً که نیمچه نگاه واقع گرانه داشت ولی تنها چیزی که نتونستم هضم کنم آخره کتاب بود، که چطور نرگس می تونه بازم منتظر باشه در صورتی که حتی از نظر منطقی برای خودش هم جا نیافتاده اینکار! واقعاً حیرت انگیزه، انگار دیگه از حالت روحی نرمال خارج شده باشه.

Daneshmand:

راستش من این کتابو چند وقت پیش از کتابخونه عمومی شهر گیر آوردم و کلی هم ذوق کردم اما با خوندن و پیش رفتن دیدم که انگار نویسنده تکلیفش رو با شخصیتهای کتابش نمی دونه یه لحظه تصمصم داره اونا رو به هم برسونه و یهویی می گه نه حالا زوده بذار بازم تو خماری بمونن یه جا از سیاهی و گیرای چشمای پسره می گه یه جای دیگه دختره یه جفت چشم عسلی رو کنار خودش می بینه( البته اون چاپی که من خوندم اینجور بود  شاید مشکل اغلب نویسنده های ما این باشه که از اول ، آخر داستانشو نمی دونن، فقط چند تا کاراکتر کنار هم می چینن و شروع می کنن و بعدم خودشون رو به به دست کتاب می سپارن تا ببینن به کجا می بردشون خیلی ممنون از اینکه امکان بحث و تبادل نظر رو فراهم کردین

yasi_69:

از نظر من هم شخصیت اصلی داستان دوگانگی داشت

ولی با همه ایراداتى که دوستان گفتن نکته قابل توجه اطلاعات عمومی نویسنده داستانه که به نظر مىیاد بر خلاف اکثر نویسندگان اول درباره یه سری چیزا تحقیقاتی انجام داده و بعد شروع به داستان نویسى کرده به طوری که مثلا در طول داستان از امتحانات usmle نام میبره (برام جالب بود) در صورتى که در خیلی رمانها شخصیت اول داستان پزشک یا دانشجوی پزشکیه ولی فکر مىکنم نویسنده حتی کوچکترین اطلاعاتی راجع به این رشته و امتحاناتش و ... نداره. البته این فقط یه مثال جزیى بود!

Nmesnm:

رمان قشنگ و متفاوتی بود،نگاه واقع گرانه داشت،واقعاً عشق آدم رو کور می کنه و منطق تعطیل میشه.با اینکه نرگس می دونست اشتباه می کنه ولی نمیتونست از عشقش بگذره.پسره به خاطر دختره از ثروتش نگذشت و این داستان جذاب تر و واقعی تر کرد

کبری:

این رمان فکر منو خیلی درگیر کرده و افسرده شدم ، کلی از دست نرگس وایمان حرص خوردم تا جایی از داستان ایمان رو پسری دانا وعاقل معرفی میکنه ولی هرچی پیش میره شخصیت ایمان آدمی خودخواه میشه که غیر از خودش هیچی براش مهم نیست حتی سرنوشت عشقش و تکلیف خودش رو نمیدونه تا جایی که آخر داستان به نرگس میگه باید منتظرش بمونه و طلاقش نمیده تا هر وقت کارش گیر کرد یه کسی منتظرش باشه میخواد نرگس زن ایده آلش باشه و مدام نهدیدش میکنه ولی خواسته های نرگس براش مهم نیست من که به عشقش شک داشتم چون آدم عاشق اهل حساب وکتاب نیست  نمیدونم چه جوری نرگس اینقدر تحملش میکرد وبهترین روزای جوونیش رو از دست داد با نظر دوستمون خیلی موافقم که عشق مرد قسمتی از زندگیشه و عشقه زن همه زندگیش این رمان این رو ثابت کرد دلم برا همه زنای عاشق که مردا از اونا وعشقشون سوء استفاده میکنن سوخت.

Aili:

اول از همه به جرات می تونم بگم بدترین رمانی بود که تو عمرم خوندم، حیف از وقتی که برای خوندنش گذاشتم....رمان خیلی اعصاب خردکن بود ولی چون شروعش کرده بودم مجبور شدم تا آخرش بخونم تا بلکه داستان یکم از اون اعصاب خردکنی دربیاد که............. زهی خیال باطل بدتر شد که بهتر نشداول از همه شخصیت نرگس خیلی ضد و نقیض بود مثلا ن اولش نه به اون چادر سرکردن ،حتی دست ندادن با ایمان و صورت اصلاح نکردش و نه به اون تغییر ناگهانیش و ریلکس شدنش (آرایش کردن و بی حجاب شدنش تو مهمونی و...)بعدشم دختره خیلی گیج میزد مثلا با توجه به درس خوندنش و حتی تخصص گرفتنش و تو اون سن وسال(وقتی با ایمان ازدواج کرد)می گفت من از مسائل زناشویی هیچی نمی دوم و مثل یه دختر چهارده پونزده ساله با این مساله برخورد می کرد و یه جایی می گفت کاش مادر خواهری داشتم ک منو در این مورد راهنمایی می کرد!!!!! آخه یه دکتر تو اون سن در مورد این مسائل دنبال راهنمایی های خاله زنکی میره و عجیب اینکه داستان طوری نوشته شده بود که خود نرگس خودش هیچ تمایلی به این مساله نداشت و یه جایی می گه من از همه ی مردا با این غرایزشون متنفرم، خب اگه واقعا همچین احساسی داشته، باید در داستان اشاره ای بوجود مریضی ای چیزی درمورد نرگس می شد و گرنه انسان سالم که اینطوری نمی شه...........رفتار نرگس درمورد عشقش به ایمان مثل دخترهای راهنمایی-دبیرستان بود نه یه شخص عاقل و بالغ ،چندین سال پاسوز یه عشق پوچ و بی خود میشه و هرچی هم بلا سرش میاد توبه نمی کنه.......... و اما در مورد ایمان که رفتارهای عجیب و غریب اون دست کمی از نرگس نداشت : مگه میشه پسری که در دوران نامزدی و اوج جوانی انقدر خوددار چند سال بعد که میخواد با نرگس ازدواج کنه انقدر بی پروا وپررو بشه!!!؟؟؟؟؟؟و...........یه چیز دیگه هم خیلی حرصم داد اونم این بود که چرا انقدر انرژی روی تایپ و اسکن این کتاب گذاشته شد؟؟؟؟؟؟(البته من فقط نظر شخصیمو گفتم ممکنه کسانی هم باشند که از کتاب خوششون اومده)

Zizi:

خوب من هم با نظر دوستان موافقم ولی دکتر شدن چه آسان ...متأسفانه برای فروش هر چه بیشتر کتابهاشون ، به جای راه کار و نشون دادن تعالی، خیال پردازیهای بچه گانه رو به مردم میفروشندو جالب اینکه این آقای ایمان که همه چیزش باید بهتر از همه میبود، برخوردش در رابطه با زن و فرزندانش به آان گونه بوداین خانوم هم که سلیقه نداشت ولی اسم مارکهای معروف رو حفظ بودعجبا

Elnaziii:

به نظر من رمان متفاوتی بود آخرش تلخ بود چون واقعی و منطقی بود ایمان ونرگس خیلی با هم تفاوت داشتن مسلما نمی تونستن با هم زندگی کنند ایمان با ثروت و رفاه بزرگ شده بود و همیشه نفر اول بود نمیتونست به خاطر یه دختر پشت پا به همه چی بزنه آخر رمان صحبتهای مادر ایمان خیلی قشنگ بود که گفت من اشتباه کردم که با ازدواج شما مخالفت کردم اگه به هم میرسیدید خیلی زود میفهمیدید به درد هم نمیخورید این دوری شما رو عاشقتر ک

ghazal – gh:

داستان جالبی داشت ......... واقعیت بود ..... هم شخصیت ایمان و هم شخصیت نرگس پر از اشکال بود و اصا صبات نداشت مخصوصا ایمان ...نوع نثر نویسندشو دوست نداشتم شاید اگر بهتر مینوشت ..... کتاب دوست داشتنی تر بود ......نرگس خیلییی تو سری خور بود و و هیچ اتکای ببه نفسی نداشت ........شخصا موقع خوندن کتاب براش متاسف میشدم ......

Shide:

به نظر من احساس نرگس عشق نبود حماقت بود. به ایمان حق میدم که به خاطر موجود ضعیفی مثل نرگس از ثروتش نگذره!