مجوز و مدارک چاپ رمان

 برای چاپ کتاب رمان چه مجوزهایی لازم هست؟ 

- به طور کلی دریافت مجوز چاپ کتاب به دو صورت انجام می گیرد:

1. توسط یک ناشر بر اساس قراردادهای متفاوتی که بین ناشر و صاحب اثر منعقد می شود در برگیرنده هزینه ها خواهد بود.

2. توسط خود صاحب اثر به روش «ناشر مؤلف» صورت گیرد؛ این روش از نظر هزینه، کمتر است ولی زمان بیشتری می برد.

 

اسامی مجوزهایی که در چاپ کتاب اخذ می‌شوند عبارتند از:

1. شابک

2.  فیپا

3.  فرم مجوز قبل از چاپ

4. فرم اعلام وصول (مجوز پخش کتاب)

۱- شابک. در چاپ کتاب با مجوز رسمی اولین مجوز همان اخذ شابک می‌باشد. منظور از شابک یک شماره است که به یک کتاب اختصاص پیدا می‌کند. این شماره از خانه کتاب دریافت می‌گردد. خانه کتاب شماره شابک را به صورت مورد به مورد به ناشر ارایه نمی‌دهد بلکه این شماره‌ها را به صورت سری در اختیار ناشر قرار می‌دهد و ناشر نیز موظف است که برای هر کتاب یک شماره شابک را اختصاص داده و در صفحه شناسنامه کتاب درج نمایند.

۲- فیپا. فیپا مخفف فهرست نویسی پیش از انتشار است. این مجوز از کتابخانه ملی دریافت می‌گردد. ناشر برای انجام این فهرست نویسی و اخذ فیپا می‌بایست آخرین نسخه بدون غلط و اشتباه و کامل کتاب را به همراه شماره شابک آن به کتابخانه ملی ارسال دارد. هم اکنون ناشران می‌توانند این کار را به صورت الکترونیکی نیز انجام دهند. به این شکل که ۲۰ صفحه پی دی اف از اول کتاب و ۲۰ صفحه پی دی اف از آخر کتاب را به وب سایت کتابخانه ملی ارسال دارند و ناشر پس از گذشت مدتی می‌تواند اطلاعات فیپا را برای این کتاب از وب سایت کتابخانه ملی دریافت نموده و در قسمت شناسنامه کتاب درج نماید.

۳- فرم پیش از چاپ. وزارت فرهنگ و ارشاد قبل از توزیع و نشر کتاب می‌بایست محتوای آن را بررسی نماید تا موردی مغایر با قانون در آن نباشد. حال، ناشران می‌توانند به جای دریافت این فرم یا مجوز، فرم برگه اطلاعات کتاب را دریافت نمایند که وزارت فرهنگ و ارساد بلافاصله این برگه را مهر و امضا می‌کند. در این صورت تمامی مسئولیت‌ها و نیز عواقب پس از چاپ کتاب بر عهده ناشر است. 

4- فرم اعلام وصول (مجوز پخش کتاب بعد از چاپ). یک مجوز دیگر برای افرادی که می‌خواهند کتاب خود را به فروش برسانند نیز لازم است که عبارت است از فرم اعلام وصول. ناشر باید این فرم را در صورتی که مولف می‌خواهد کتاب خود را به فروش برساند تکمیل نموده و به وزارت ارشاد ارسال نماید و بعد از تایید این ارگان، کتاب اجازه خرید و فروش را در بازار کتاب خواهد داشت.

متاسفانه برخی افراد سودجو که نام انتشارات را به دروغ یدک می‌کشند با ارایه یک شماره شابک جعلی به کتاب به مولفین قول اخذ مجوزهای رسمی برای چاپ کتاب را می‌دهند. مولفین حتماً می‌بایست در نظر داشته باشند که دریافت مجوز فیپا و شابک مهمترین و اصلی‌ترین ملاک رسمی بودن چاپ کتاب است. اطلاعات فیپای کتاب را می‌توانید از وب سایت کتابخانه ملی استعلام نمایید تا مطمئن شوید مجوزهای اخذ شده واقعی هستند یا خیر.

---

+ مدارک و نسخه های کتاب باید به چه ترتیبی و با چه فُرمتی تحویل کتابخانه ملی و وزارت ارشاد شود؟

- دریافت شابک: فایل کتاب توسط ناشر به خانه کتاب ارسال می گردد و یک شابک اختصاصی برای کتاب ثبت و معرفی می شود (ناشر باید یک کد سیزده رقمی منحصر به فرد که تحت عنوان شابک شناخته می‌شود را به اثر اختصاص دهد که یک شماره‌ی استاندارد بین‌المللی کتاب است و جهت شناسایی اثر در سطح ملی و بین المللی به کار می‌رود).

- مراحل کار فیپا: تحویل کتاب و مدارک لازم / تکمیل فرم پرسشنامه / بررسی و کنترل فرم توسط کتابخانه / ثبت اطلاعات کتاب شناختی در دفتر مخصوص / انجام عملیات فهرست نویسی / ورود اطلاعات به رایانه / تهیه برگه فهرست نویسی / تحویل کتاب همراه با کارت فهرست نویسی به ناشر.

ناشر نمونه ای از کتاب را که می تواند به صورت متن تایپ شده بدون جلد باشد با صفحه عنوان کامل و دقیق به دفتر فیپا تحویل می دهد. همه تغییرات باید در صفحه عنوان اعمال شده و شماره شابک نیز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (خانه کتاب) دریافت شده باشد. در صورتی که کتاب ، ترجمه شده است تصویر صفحه عنوان به زبان اصلی نیز همراه با کتاب باید تحویل شود.  پس از تکمیل فرم پرسشنامه توسط ناشر و ثبت اطلاعات مورد نیاز فرم توسط دفتر فیپا کنترل می شود. بعد از رفع ایرادات و یادداشت اطلاعات کتاب شناختی لازم در دفتر مخصوص کتاب برای فهرست نویسی و امور مرتبط به بخش فهرست نویسی ارسال می شود. پس از دریافت کاربرگه فهرست نویسی و تایپ اطلاعات ، کارت تایپ فهرست نویسی از بخش مذکور تحویل گرفته می شود و پس از کنترل نهایی همراه با نمونه کتاب دریافت شده به ناشر تحویل داده می شود. فرآیند فیپا بین ۳ تا ۶ روز طول می کشد.

-  اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: برای دریافت مجوز از وزارت ارشاد تهیه موارد زیر توسط ناشر  الزامی است. لوح فشرده (CD) با فرمت PDFکتاب، پرینت نسخه نهایی آماده چاپ کتاب (صحافی شده) به انضمام صفحه عنوان و شناسنامه و فیپا، کپی کارت ملی برای مولف کتاب. وزارت ارشاد پس از حدود یک الی دو هفته، مجوز کتاب را برای ناشر صادر می کند و ناشر مجوز را در اختیار نویسندگان کتاب قرار می دهد و به اطلاع نویسنده می رساند.

بنابراین حتما توجه داشته باشید: 

1. ناشر یا مؤلف قبل از اقدام برای اخذ مجوز لازم است پرینت نسخه نهایی کتاب را که برای چاپ آماده شده است یعنی نسخه صحافی شده، به انضمام، صفحه عنوان کتاب، شناسنامه اثر و فیپای آن، تهیه نماید.

2. همچنین لازم است اثر خود را به همراه لوح فشرده آن -که در آن فایل اثر در فرمت Word یا Pdf آمده است- تهیه نماید. این لوح فشرده (Cd) شامل تمامی صفحات کتاب و شناسنامه آن و برگه فیپای کتاب و شماره شابک در یک فایل می باشد. 

3. در صورتی که ناشر خود مؤلف باشد (ناشر مؤلف) لازم است که تصویر صفحه اول شناسنامه خود به همراه کپی کارت ملی نیز ارائه نماید.

4. داشتن شماره شابک کتاب که از «خانه کتاب» تهیه شده است.

5. ارائه کپی یا اصل فهرست نویسی پیش از انتشار (فیپا) از کتابخانه ملی ایران.

6. دریافت فرم اطلاعات قبل از چاپ کتاب از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پر کردن آن به صورت تایپ شده.

                   تبصره: برای ناشر یک نسخه و برای ناشر مؤلف 2 نسخه باید ارائه شود.

                   تبصره: در صورتی که ناشر، از ناشران شهرستانی است، ارائه معرفی نامه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مربوط به آن شهرستان الزامی است.

7. پس از اخذ مجوز قبل از چاپ، ارائه طرح جلد کتاب و تأیید آن توسط اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی الزامی است.

بنابراین: 

در گام اول، لازم است سی دی فایل کتاب و نسخه پرینت کتاب (که اطلاعات فیپا در آن آمده است) به همراه پرینت جلد (که به صورت رنگی است) جهت دریافت مجوّز چاپ به اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شود. مدت زمان دریافت مجوز چاپ کتاب، بسته به موضوع آن از یک هفته تا چهار ماه زمان می برد.

در گام دوم، در صورتی که کتاب نیاز به مواردی چون ویرایش، اصلاح یا حذف مطالب داشته باشد، به اطلاع نویسنده یا ناشر می رسد تا پس از انجام اصلاحات، مجوز صادر گردد.

در گام سوم و پس از صدور مجوز از سوی وزارت ارشاد، مجوز در اختیار متقاضی (ناشر یا نویسنده) قرار می گیرد. 

و در گام چهارم پس از چاپ کتاب، ناشر یا نویسنده باید تعدادی کتاب را براساس تیراژ کتاب چاپ شده به ارشاد تحویل دهد و اعلام وصول و تائید نهایی کتاب رادریافت نماید. با دریافت اعلام وصول پروسه اداری چاپ یک کتاب پایان می پذیرد.  این کار کمتر از 2 روز زمان می برد.

---