آموزش رمان نویسی - بخش دوم- شیوه ی شما به عنوان یک رمان نویس

در بخش پیشین این مطلب درباره ی زمان و مکان نوشتن و همچنین اهمیت هدفگذاری و برنامه ریزی در رمان نویسی صحبت کردیم. در بخش دوم این مطلب به شیوه های کاری متفاوت رمان نویسان می پردازیم.

رمان نویسان در مواجه با کار نوشتن رمان دو شیوه ی کلی می توانند در پیش بگیرند. این مسئله هم بستگی به خلق و خوی شخصی آنها دارد و هم مربوط می شود به نوع رمانی که می نویسند. 

 

1_ نویسنده ی غریزی نویس: 

بخشی از نویسندگان یک ضرب به سراغ نوشتن رمان می روند و خود را در نوشتن رمان غرق می کنند، بدون آنکه چندان به جنبه های مختلف نوشته ی شان فکر بکنند. چیزی که آنها را در نوشتن رمان به پیش می برد، شور و شوق درونی آنهاست. در این شیوه، همه چیز در مسیر نوشتن شکل می گیرد، بدون آنکه نویسنده از قبل به جزئیات مسئله فکر کرده باشد. نویسنده به حس درونی خود اعتماد دارد و اجازه می دهد غریزه ی نویسندگی اش، او را در پیشبرد رمان هدایت بکند.

مزایای این شیوه:

 از آنجایی که همه چیز در لحظه شکل می گیرد و کشف می شود، رمان غافلگیری های طبیعی بسیاری برای مخاطب دارد و می تواند از این جنبه مخاطب را مجذوب خود کند. نویسنده خود را در هیچ چهارچوبی محدود نمی بیند و می تواند با قوه ی خلاقیتش بسیاری از مرزها را پشت سر بگذارد و از کلیشه ها بسیار فاصله بگیرد.

معایب این شیوه:

 یک) در نوشتن رمان های بسیار طولانی که ساختار پیچیده ای دارند، احتمال اینکه بعد از مدتی سرنخ هدایت رمان از دست نویسنده خارج شود وجود دارد.

 دو) چنانچه نویسنده از تبحر و تجربه ی کافی برخود نباشد و اشتیاق نوشتن در او فروکش بکند، برنامه ای برای ادامه و به پایان رساندن رمان نخواهد داشت. چون بیش از حد مقید به الهامات و کشف و شهود بوده است.

2_ نویسنده ی برنامه ریز / مقدمه چین:

نویسنده ی برنامه ریز قبل از آنکه وارد نوشتن رمان شود، بر روی جنبه های مختلف آن فکر می کند و از ابزارهای پیکربندی رمان بهره می برد. این ابزارها اطلاعات کافی درباره ی جنبه های مختلف رمان فراهم می کنند و نویسنده با اتکای به آنها می تواند  مسیر نوشتن رمان را طی بکند. این برنامه ریزی ممکن است به صورت خیلی کلی صورت بگیرد و یا اینکه نویسنده تلاش بکند تکلیف بسیاری از مسائل مهم جزئی را پیش از شروع رمان مشخص بکند.

تعدادی از این ابزارها: 

الف) پرونده ی شخصیت ها 

ب) پرونده ی مکان های مهم

پ) طرح کلی رمان

ت) خلاصه صحنه های مهم

ث) رئوس فصل های رمان

ج) پرونده جمع آوری  اطلاعات تخصصی (در حوزه های حقوقی، روانشناسی، سیاسی، تاریخی و ...)

مزایای این شیوه: 

بعد از مشخص شدن بسیاری از جنبه های رمان، کافی است نویسنده طبق یک برنامه ی روزانه شروع به نوشتن رمان بکند. کار نوشتن او بی وقفه جلو خواهد رفت چون همه چیز از قبل اندیشیده شده است و همه ی اطلاعات مهم و ضروری از قبل جمع آوری شده. دیگر اینکه، مسیر رمان از قبل برای نویسنده مشخص است و احتمال خیلی کمی وجود دارد که نویسنده از عهده ی به پایان رساندن رمان بر نیاید،چون از قبل شروع-میانه-پایان رمان مشخص شده است. و مزیت دیگر هم اینکه کار ویرایش و بازبینی رمان به حداقل خواهد رسید و رمان دچار حذف و اضافه های مکرر نخواهد شد. با این شیوه روح کلی رمان به خوبی شکل می گیرد و به واسطه ی تغییرات دچار چندپارگی نمی شود.

معایب این شیوه:

شاید نویسنده با این مسئله مواجه شود که  همه چیز از قبل مشخص شده است و این چهارچوب هیچ فرصتی برای کشف و شهود و پیچش های ناگهانی باقی نگذاشته است. بنابراین اگر در غریزی نویسی شور و شوق او فوران می کرد، در شیوه ی برنامه ریزی، کار نوشتن بیشتر با منطقی خشک و از پیش اندیشیده شده صورت می گیرد و این از لذت نوشتن می کاهد. چاره ی کار در این است که نویسنده در عین حالی که آن چهارچوب کلی را سرلوحه ی کار خود قرار می دهد، در نوشتن جزئیات، اگر با الهام و کشف و شهودی مواجه شد منعطف باشد واز  ایده های تازه استقبال بکند، یعنی  تا آنجایی که مسیر اصلی رمان  از هدف و مقصودش منحرف نمی شود، این ایده های تازه را به کار ببرد. با این رویکرد، نویسنده هم به چهارچوب اصلی پایبند بوده و هم پنجره ی الهامات گاه و بیگاه را باز می گذارد تا همواره خودی نشان بدهند و اگر در دل رمان جایی دارند به رمان افزوده شوند و به جنبه های خلاقانه اش بیافزایند.

نوع رمان و شیوه ی پرداختش

دو شیوه ی کلی که در بالا شرح داده شد بیشتر مربوط به خلق و خو و سلیقه ی نویسنده می شود. اما مواردی هم هست که در آن، نوع رمانی که قرار است نوشته شود، تعیین می کند که نویسنده باید چگونه سراغ نوشتنش برود. از آن جمله است رمان هایی که:

1_ رمان هایی که مملو از اطلاعات تخصصی می باشند و یا در یک موضوع خاص نوشته می شوند. مثلا اطلاعات پزشکی، حقوقی، نظامی و ... یا رمان های تاریخی که برهه هایی خاص از تاریخ را دستمایه کار خود قرار می دهند.

برای نوشتن این رمان ها، نویسنده حتما باید قبل از شروع رمان اطلاعات لازم را کسب کند. چون اگر بخواهد در طول نوشتن رمان مدام از کار فاصله بگیرد و اطلاعاتش را تکمیل کند، کار دچار تشتت خواهد شد. مخصوصا وقتی نویسنده بیش از حد تحت تاثیر شرایط روحی و روانی اش دست به نوشتن می زند، با هر انقطاعی، باید تلاش کند تا آن شور و شوق درونی را مجددا زنده نماید.

2_ رمان هایی با مضامین و شخصیت های متعدد و پیچیده: راهبری این رمان ها فقط نمی تواند متکی به غریزه ی نویسنده باشد. نویسنده حتما باید در نوشتن این دست رمان ها از یک خودآگاهی و پیش آگاهی برخوردار باشد، مخصوصا اگر تجربه ی چندان زیادی در زمینه ی رمان نویسی ندارد و نمی تواند به صورت ذهنی نقشه ی رمان را پیاده سازی کند. استفاده از ابزارهای سازمان دهی رمان و نوشتن آن ها در پرونده های مجزا کمک خواهد کرد نویسنده شخصیت ها و موضوعات و مضامین مختلف و متعدد را با دقت و سهولت بیشتری به سرانجام برساند و هدایت کند.

نکته ی پایانی این بخش: در مطالب بعدی به مرور و به ضرورت، قدم به قدم به هر یک از ابزارهای سازماندهی رمان خواهیم پرداخت. این صرفا مقدمه ای بود تا شما با جنبه های مختلف نوشتن رمان آشنا شوید و با آگاهی بیشتری در این وادی قدم بگذارید.