دوستِ نوجوانِ رمان نویس - تابستان و نوشتن رمان - بخش اول

تابستان هست و خیلی ها از فرصت استفاده می کنند تا در این تعطیلات چیزی بنویسند. به نظرم خیلی هم عالی هست. اما چند نکته ای دارم تا با شما در میان بگذارم.

1_ مطالعه.

 قبل از نوشتن و بسیار بیشتر از نوشتن، سعی کنید برنامه ای جدی برای مطالعه داشته باشید و در این ایام تعدادی از آثار شاخص ادبیات داستانی را مطالعه کنید. از کتاب های کلاسیک، نویسندگان قدیمی و رمان های حجیم نترسید. حتی اگر شده به اندازه ی 50 صفحه. هر طور شده بخوانید. شاید در ابتدا ارتباط برقرار کردن با این کتاب ها برای تان کمی سخت باشد. اما سعی کنید که بخوانید. هر کتاب جدی که به آن دسترسی داشتید، کلاسیک، مدرن و پست مدرن، ایرانی یا خارجی. از بزرگان ادبیات روس: داستایوسکی، تولستوی، چخوف و ... از ادبیات امریکای شمالی: فالکنر، همینگوی، ملویل و ... از نویسندگان فرانسه و آلمان و انگلستان، پروست و کافکا و وولف و کوندار، کالوینو، از ادبیات امریکای لاتین، مارکز و یوسا و ... از رمان و داستان فارسی، هدایت، چوبک، احمد محمود، دولت آبادی، گلشیری، بهرام صادقی، فصیح، دانشور و ...

از معاصرین: ایشی گورو، موراکامی، استفن کینگ، پل استر، پاموک و ...

 

آیا می توانیم از سبک و سیاق و فرم روایی رمانی که خوانده ایم و دوست داشته ایم برای نوشتن رمان خودمان استفاده کنیم؟

الگوبرداری در نویسندگی 

طبیعتا پیش آمده است که ما با خواندن کتابی و علاقمند شدن به آن، بخواهیم در ابتدای مسیر نویسندگی مان، شیوه ی روایی آن (نحوه ی داستان گویی) را الگوی خودمان قرار بدهیم. مانند دیگرانی که یک رمان در سیاق رئالیسم جادویی، جریان سیال ذهن، مینی مالیستی، رمان نو فرانسه و ... خوانده اند و به این نوع کارها تعلق خاطر پیدا کرده اند. یا سبک نویسنده ای خاص را (مارکز، هدایت، فالکنر، کارور و ...) دوست داشته اند و خواسته اند به مانند او بنویسند. 

دیالوگ نویسی در رمان - دیالوگ های خوب چه ویژگی هایی دارند؟

چند نکته کوتاه درباره نوشتن دیالوگ خوب:

1- دیالوگ بین شخصیت ها لزومی ندارد عین واقعیت باشد. در گفتگوهای واقعی کلی حرفهای تکراری و پیش پا افتاده و بدون ظرفیت دراماتیک گفته می شود. فقط باید جایی از دیالوگ استفاده کرد که جز دیالوگ چاره ای نیست. 

مثل این گفتگو:

سینا گفت: سلام.

مادرش جواب داد: علیک السلام. 

سینا گفت: مادر جان خوبی؟

مادر گفت: خوبم تو چه طوری؟

—-

خب تمامی این گفتگوها را می شود در یک جمله خلاصه و روایت کرد:

سینا با مادرش احوالپرسی کرد.

(وارد ادامه مطلب شوید) 

چند نکته کوتاه درباره: راوی، تخیل، پیرنگ، داستان کارآگاهی، پایان بندی رمان

یک/ راوی اول شخص خوبه یا سوم شخص؟ 

بستگی به نوع داستان دارد. اما در کل راوی اول شخص صمیمیت و باورپذیری بیشتری دارد و مهمترین محدودیتش این هست که نمی تواند از جاهایی که نرفته یا چیزهایی که ندیده حرف بزند. اما راوی سوم شخص (دانای کل) این محدودیت را ندارد و می تواند طبق منطق داستان به هر جایی برود و درباره هر چیزی اطلاعات بدهد. بنابراین این شما هستید که بنابر مزیت ها و محدودیت ها و داستانی که می نویسید باید نوع راوی را انتخاب کنید. 

  

چگونه برای رمان خود سرزمینی خیالی خلق کنیم؟ راه های خلق اسامی خیالی

احتمالا شما هم از دیدن خلاقیت کم نظیر نویسندگانی مانند تالکین، رولینگ یا مارتین در خلق جهانی خیالی لذت برده اید. جهانی که در آن شخصیت هایی عجیب در زمان و مکانی خیالی به نبرد با یکدیگر می پردازند. موجودات و هیولاهایی که همه از تخیل ناب نویسنده زاده شده اند و سرزمین هایی که نمی توانید آنها را روی نقشه های زمین پیدا بکنید. بدون شک نقطه ی حرکت ما برای خلق جهانی خیالی، همین جهان واقعی هست. این قوه ی تخیل نویسنده هست که از ترکیب عناصر واقعی یا اغراق دربرخی از ابعاد این عناصر به موجودات و مکان هایی خیالی می رسد.  

چگونه در نوشتن رمان، از مانع خشک شدن قلم عبور کنیم؟ و ایده هایی جذاب برای رمان یا داستانمان خلق کنیم؟

بعضی از نویسندگان برای نوشتن رمان منتظر الهام می نشینند، چون ایده ای برای ادامه رمان ندارند. احساس می کنند طبعشان خشک شده است و چیزی از چشمه ی قلمشان نمی جوشد. در چنین شرایطی چه باید کرد؟

نکته اول: فی الواقع (به نظر من) چیزی به اسم "الهام" وجود ندارد. اگر هم چنین چیزی باشد نمی شود روی آن برای نوشتن زیاد حساب کرد. چون ممکن است مواقعی خودی نشان دهد و در بیشتر مواقع هم دست ما را توی پوست گردو بگذارد و هر چه منتظرش نشینیم خبری از آن نشود. در اینجا منظور از الهام بیشتر چیزی هست که از جایی فرای دنیای عادی، بر نویسنده نازل می شود. انگار که فرشتگان برای نویسنده تحفه آورده باشند. برای همین نویسنده تا از راه رسیدن این فرشتگان حامل الهام باید چشم به راه باشد و دست به نوشتن نبرد، یا نتواند که ببرد. 

ارتباط شخصیت ها با هم در رمان و ایجاد کشمکش +چگونه شخصیت های رمان را با هم درگیر بکنیم؟

سوال مهدی: «سلام. برای من درگیر کردن شخصیتها با هم دیگر واقعا سخته. تاحالا پنج الی شش رومان نوشتم اما به همین دلیلی که گفتم هیچ کدوم از رمانم تمام نشده. خواهشن راهنماییم کنید»

درگیر کردن شخصیت ها با یکدیگر و ایجاد کشمکش در میان آنها زمانی می تواند اتفاق بیافتد که خواسته ی آنها با هم در تضاد قرار بگیرد. یعنی هر یک خواسته ای داشته باشد که مخالف خواسته ی دیگریست. به عبارتی اگر یکی به خواسته ی خود برسد دیگری ناکام خواهد ماند. البته همه ی ارتباطات شخصیت ها در رمان از این جنس (تضاد) نیست. گاهی یک شخصیت به پیشبرد هدف شخصیت دیگر کمک می کند. جذابیت رمان در این خواهد بود که کشمکش شخصیت ها با یکدیگر در طول رمان مدام اوج بگیرد. 

انسجام ذهنی در نوشتن رمان و داستان / پاسخ به سوال زیتون

سوال دوست گرامی زیتون:  با عرض سلام و ادب. ممنون از فرصتی که فراهم آورده اید. من به نوشتن بسیار علاقه دارم، ولی نمی دانم به خاطر عدم انسجام ذهنی ام است یا چه مشکل دیگری قادر نیستم آن را به صورت داستان در بیاورم. من پراکنده نویسی می کنم و اگر بخواهم خودم همین نوشته های پراکنده را نقد کنم، مثل موزائیک های ارزشمند و خلاقانه ای می مانند که مثلا یک نویسنده دیگر می تواند از آنها در پیکره کار خود استفاده کند. دوست دارم از یک جایی شروع کنم، اما نمی دانم چگونه؟ دوست دارم خیلی شفاف بدانم چه عناصری در ذهنیتم نسبت به داستان غایبند که نمی توانم، یک داستان شسته رفته ارائه کنم....
پاسخ من: دوست عزیز سلام خوشحالم که خانه رمان را دنبال می کنی. در حد بضاعتم به این سوال پاسخ می دهم.
جدای از مسائل روحی و روانی و اشتغالات ذهنی که می تواند موجب شود در هنگام نوشتن آنگونه که باید تمرکز و انسجام ذهنی نداشته باشیم, در خود مسئله ی نوشتن رمان ممکن است این پراکنده نویسی ها به دلیل نداشتن یک طرح اولیه باشد.  

قواعد نوشتن / پاسخ به سوال ترنم

بعد از ماه ها فرصتی دست داده است تا به سوالاتی که دوستان در خانه رمان پرسیده اند در حد بضاعت خودم پاسخ بدهم. امیدوارم که  راهگشا باشد.
خانم ترنم: سلام راستش می خوام یه رمان بنویسم نمی دونم از کجا شروع کنم ایده ی خاصی دارم ولی گیج شدم سن کمی دارم اول راهنمایی ام یه کم درباره قواعد نوشتن برام بگید با تشکر؟
پاسخ من: سلام. این بسیار عالی هست که در این سن و سال تصمیم گرفته اید وارد وادی نوشتن آن هم از نوع داستانی اش بشوید. ترنم عزیز تبریک می گویم. اما درباره قواعد نوشتن: این قواعد را می توانیم به دو بخش تقسیم بکنیم.